Psikoterapi (Yunanca psycho = “ruh” ve therapía =“tedavi etmek”) çeşitli psikolojik tedavi yöntemlerini kapsayan bir üst kavramdır.

Faydalı düşünceleri destekleyen psikoterapik sohbetler, davranış eğitimleri, rahatlama usulleri veya yöntemleri vasıtasıyla düşünme, hissetme, birebir yaşama ve davranmayla ilgili bozukluklar teşhis ve tedavi edilmektedir. Bu bozukluklar arasında depresyonlar, korkular, saplantılar-zorlantılar, yeme bozuklukları, çocuk ve gençlerde görülen davranış bozuklukları, bağımlılıklar ve psikosomatik kaynaklı hastalıklar bulunmaktadır.

Kronik ağrılar, kanser veya kalp ve kan dolaşımı hastalıkları gibi rahatsızlıklar söz konusu olduğunda psikoterapik önlemler, tıbbi tedaviyi desteklemek amacıyla da kullanılır.

Psikoterapi, ruhsal bir sorun veya ruhsal bir bozuklukla daha iyi baş edebilmenize ve hayatın zor dönemlerini, bazen ilaç tedavisiyle de desteklenerek daharahat aşmanıza yardımcı olabilir. Psikoterapi, psikolojik hastaların yakınları için de faydalı olabilir.

Örneğin aşağıdaki sorunlar psikoterapi yöntemiyle tedavi edilebilir:

• Depresyon
• Korku, örneğin panik atak, yaygın anksiyete bozukluğu (korku bozukluğu), fobiler, sosyal korkular
• Saplantı – Zorlantı bozuklukları (obsessif kompulsif bozukluk)
• Beslenme bozuklukları (aşırı zayıflama, yeme bağımlılığı, aşırı kilo)
• Bağımlılık (alkol, nikotin, uyuşturucu ve ilaç bağımlılığı)
• Çocuklarda ve gençlerde görülen davranış bozukluları
• Ruhsal sorunlardan kaynaklanan bedensel rahatsızlıklar (yüksek tansiyon, uyku bozuklukları, cinsel sorunlar)
• Ruhsal faktörler tarafından tetiklenen ve beslenen bedensel hastalıklar
• Yaşanan bir travma sonucunda oluşan sorunlar (örneğin tecavüz, kaza, savaş veya işkence deneyimlerinden kaynaklanan sorunlar)
• Ağır bedensel veya kronik hastalıklarda refakat, takip eden tedavi ve rehabilitasyon çalışmaları
• Kişilik bozuklukları
• Boşanma, ayrılma veya yakın çevrede meydana gelen bir ölüm olayından kaynaklanan bunalımlar

Psikoterapi için birçok sebep olabilir. Bir psikoterapi uzmanına gidilmesi için genel geçerli ölçütler bulunmadığından dolayı, birçok insan terapiye başlama kararı almakta zorlanmaktadır.

Bazı insanlar da, başkalarının ön yargılarından korkar veya psikoterapi uzmanından destek alması halinde “deli” veya “anormal” olduğunu düşünür. Eğer siz de bu durumdaysanız şundan emin olabilirsiniz:
düşündüklerinizin tam tersi söz konusudur. Terapiye başlama kararı almanız deli olduğunuz anlamına gelmez, kendiniziçin endişe duyduğunuz anlamına gelir. Sorunların farkına vardığınızı ve bunları çözmek istediğinizi gösterir. Nasıl ki hukuki sorunlarda avukata gidiyorsanız, ruhsal sorunlarda da profesyonel yardım almalısınız. Örneğin danışmanlık hizmeti veren merkezlerdeki uzmanlardan, psikoterapi uzmanlarından ve doktorlardan.

Aşağıdaki durumlarda bir psikoterapi uzmanına başvurmalısınız:

• günlük yükümlülüklerinizi artık yerine getiremeyecek haldeyseniz;
• kendi kendinize yardım etmeye çalışmanıza rağmen, artık çaresiz kaldıysanız;
• intiharı düşünecek kadar acı çekiyorsanız;
• sorunlarınızla alkol veya başka uyuşturucularla “mücadele” ediyorsanız;
• dört haftayı aşkın bir süredir korku veya depresyon halleri yaşıyorsanız;
• ağrılar, uyku bozuklukları, cinsel isteksizlik veya başka bedensel rahatsızlıklarınız varsa ve doktorunuz bedensel bir sebep tespit edemiyorsa.

Terapi süresi uygulanan terapi şekliyle, terapi hedefiyle ve terapi süreciyle ilgilidir.

Davranış terapisi genelde haftada bir saat olmak üzere toplamda en fazla 45 saat sürer. Bazı özel durumlarda azami terapi süresi 80 saate kadar çıkarılabilir.

• Psikoterapi ilişkisi karşılıklı saygı ve güven üzerine kuruludur.
• Psikoterapi uzmanı mesleki sırlarını saklamakla yükümlüdür. Yani, hastayla ilgili bilgiler hastanın rızası olmadan üçüncü kişilere
• verilemez.
• Psikoterapi uzmanı terapide kendi ilgileri doğrultusunda hareket edemez ve terapi süresince hastayla kişisel ilişkiye giremez.
• Psikoterapinin yanında alternatif tıp uzmanı veya din adamıyla (hoca gibi) görüşüyorsanız, bu konu hakkında terapi uzmanınızla açıkça konuşmalısınız.

Psikoterapinin hedefi düşünce, duygu, hareket ve davranışlarda değişiklikler elde etmektir. Netice itibariyle herkes kendi hedeflerini belirler. Terapi süresince kendinizi daha iyi tanıyıp anlayabilmeniz ve davranış şekillerinizi hedefinize yönelik olarak değiştirebilmelisiniz. Ancak psikoterapi her zaman düz bir çizgi üzerinde ilerlemez. Zaman zaman eski düşünce ve davranış şekillerine dönülmesi son derece normaldir.